Jaap Bart – Biografiebesognes

Meest recente berichten: Biografiebesognes

Florence Nightingale: verpleegster met een schuldcomplex

Rond 2000 portretteerde ik voor Historisch Nieuwsblad enkele illustere historische figuren. Aan bod kwamen Jacob Israël de Haan, Paul Kruger, George Orwell en Florence Nightingale. Het Nightingale-portret wil ik hier met u delen. Een belangrijke bron bij het schrijven van dat verhaal was de biografie van Hugh Small, ‘Florence Nightingale. Avenging angel’ (1998). De biografie roept het beeld op van een rusteloze vrouw die na de Krimoorlog werd overmand door een allesverzengend schuldgevoel: ze had, vond ze, tijdens de oorlog meer soldatenlevens moeten redden dan ze had gedaan. In het artikel zien we dat Rusland zich 175 jaar geleden ook al de rol van expansiedriftige agressor aanmat.

Mijn professionele leven in de popmuziek

Tussen herfst 1970 en voorjaar 1972 voltrok zich mijn professionele leven in de popmuziek. Ik was drummer, verdiende mijn geld, mits het tij meezat, bij de rockgroep Kraaijeveld. Dit ensemble dankte zijn bestaan aan wat je nog het best kunt omschrijven als een bandroof. De broers Frank (bassist-zanger) en Arti (sologitarist-zanger) Kraaijeveld konden in 1970 bijna het tienjarig bestaan vieren van de door hen opgerichte Bintangs, toen de collega-Bintangs van destijds hun gezelschap niet langer op prijs stelden en er vrolijk met hun geesteskind vandoor gingen. De band had op dat moment nog maar net twee top 40-hits achter de rug, het gaat hier niet om geringe zaken. Deze longread schreef ik na mij in de kerstvakantie van 2021 te hebben vermaakt met een mooi popgeschiedenisboek: Frank Kraaijevelds ‘Be Frank’, over zestig jaar Bintangs.

De ontzamelaar slaat weer toe

Mijn bibliotheek onderging de gebruikelijke herfstsanering. Daarbij moest ik denken aan mijn opleiding tot bibliothecaris van dertig jaar geleden. In dit blogbericht link ik naar een publicatie die ik op mijn naam bracht in het verlengde van mijn afstudeerscriptie.

Een badmintonracket als gitaar

Waar was ik toen ik She Loves You van de Beatles voor het eerst hoorde? Ik was in Graft (Noord-Holland), waar ik met mijn ouders en grote zus op visite was bij een collega van mijn vader, die kolenboer was.

Mona Lisa heeft Sara gezien

In 1971 was ik drummer bij de rockgroep Kraaijeveld, die in de zomer van dat jaar met de single ‘Mona Lisa’ een Top 40-hit scoorde. Vijftig jaar geleden: Mona Lisa heeft Sara gezien.

Globetrottende geldonderzoeker

Donderdag 11 november 2004 werd ik globetrotter. Een rechtstreekse vlucht vanaf Frankfurt Airport bracht me naar Vancouver, Canada. Ik arriveerde daar ruimschoots op tijd om aan Het Peter Wall Instituut voor Voortgezet Onderzoek (Universiteit van British Columbia) het driedaagse congres ‘De geschiedenis en filosofie van het geld’ te kunnen bijwonen. Op dit congres was ik een ‘paperloze’ toehoorder; als aspirant-geldonderzoeker in dienst van het Geldmuseum was ik bezig het terrein te verkennen waarop ik me kort daarop, na mijn officiële aanstelling, professioneel zou gaan bewegen. Later legde ik als onderzoeker ook zelf papers voor aan internationale congressen: drie in totaal. Ik wil ze hier met u delen. De pdfjes laten zien dat ik goed was in het uitmelken van een onderwerp. Een veel gezien tafereel in de gelederen waarin ik was opgenomen. De teksten volgen als bijlagen onder dit blogbericht.

Een restje geldcolumns

In de periode 2008-2013 legde ik me toe op het schrijven van columns over geld. Aanvankelijk vulde ik hiermee een deel van mijn tijd in opdracht van mijn werkgever, het Geldmuseum, later, na mijn guillotinering door de instelling (2012), als uitbater van een eenmansbedrijf. Alles bijeen heb ik er zo’n zeventig aan de tekstverwerker toevertrouwd. Is dit genoeg voor de rechtvaardiging van een bestaan? J.C. Bloem, paradepaard van de Nederlandse poëzie, stelde zich die vraag, verwijzend naar ‘een stuk of wat gedichten’. Als ik hem, met het oog op die columns, aan mezelf stel, ben ik lichtelijk geneigd op z’n Bloems te zeggen: Ach, ‘alles is veel voor wie niet veel verwacht’. Aan het begin van mijn columnistenbestaan schreef ik uitsluitend voor telegraaf.nl/overgeld (tegenwoordig telegraaf.nl/financieel/geld/), aan het eind ook voor genoeg.nl. Een aantal van mijn geldcolumns verwerkte ik in eerdere blogberichten. De zeven die ik hier met u deel, kwamen nog niet aan bod.

Zelfbenoemd biograaf meldt zich af

Woensdag 3 maart 2021, mijn 70ste verjaardag. (Ha fijn, ik behoor tot de uitverkorenen die kunnen stemmen per post.) Hoe sta ik ervoor? Eerst de gezondheid. Afgezien van ouwemannenkwaaltjes waarmee te leven valt, is die naar wens, al zeg ik erbij dat ik slecht tegen stress kan. De conditie blijft op peil dankzij een dagelijkse wandeling met mijn echtgenote (minstens een uur; geregeld op de duinrand langs de Noordzee.) Van verzadigde vetten en vergiften als suiker en alcohol blijven we zoveel mogelijk af. Het roken heb ik in een al grijs verleden afgeschaft. Kortelings nog geschaatst (zie de uitgelichte afbeelding). Alle reden voor een extra felicitatie, dank u zeer.

Herman van Zelm, geschiedenisleraar

Lang geleden schreef ik voor Historisch Nieuwsblad de column ‘Herman van Zelm’. Die column, verschenen in de reeks ‘Personages. Historici in de literatuur’, krijgt hier een reprise. Geschiedenisleraar Herman van Zelm is de hoofdpersoon in René Appels ‘Handicap’ (Bert Bakker 1987), een thriller die speelt midden jaren tachtig. ‘Handicap’ was het debuut van de auteur. Appel heeft hierop nog een respectabel aantal thrillers laten volgen. Begin oktober 2020 maakte hij, net vijfenzeventig geworden, met ‘Overschot’ de vijfentwintig vol.

Kontmapjes van Zeeman

Bezorgt de coronacrisis het neoliberalisme de genadeklap? Die vraag is aan debat onderhevig. Vaak denk ik hierbij terug aan de vorige wereldwijde crisis, de financiële. De malaise was nog maar net begonnen, toen ik mezelf bij het Geldmuseum benoemde tot crisiswatcher. Het leverde onder meer twee columns op, die ik publiceerde op de website van De Telegraaf. Ik wil ze hier met u delen.

Toen ik zestien was en op de hbs zat, moest ik zien rond te komen van zegge en schrijve 5 gulden in de week (omgerekend naar nu: 11,73 euro). 2,50 verdiende ik ’s zaterdags met het rondbrengen van vlees, een baantje waaraan ik ongeveer vijf uur kwijt was. De andere 2,50 was zakgeld, mij verstrekt door mijn vader. De helft van mijn inkomen ging op aan de door-de-weekse koffie tussen de middag. Van het resterende bedrag wilde ik in het weekend het liefst een wereldrecord bierdrinken vestigen. Dat lukte natuurlijk op geen stukken na. Tot mijn geluk was ik drummer in een band. Om ons heen hing steevast een fanclub van vooral jongens die al ‘grote mensen’-werk hadden. Het bier vloeide rijkelijk. En deze werkende jongeren trokken ruimhartig hun portemonnee.

Lees Meer "Zegge en schrijve"