Categorie: geschiedenis

Honderd jaar einde Eerste Wereldoorlog

11 november 2018

11 november 2018, honderd jaar einde Eerste Wereldoorlog — een geschikt moment om een afscheid bekend te maken, mijn afscheid van de paar meter ‘WO I’-boek die in de zolderkast heeft staan te verstoffen en te verdoffen. De verzameling is toevertrouwd aan de kringloop. De Slegte was niet geïnteresseerd en de oud-papiercontainer was geen optie. Het verdriet om dit afscheid mag geen naam hebben. Mijn ‘Veertien Achttien’-fascinatie heeft de afgelopen jaren allengs plaatsgemaakt voor een zekere ‘Grote Oorlogs’-moeheid; het gevoel van ‘lekker opgeruimd’ overheerst.

Lees Meer "Honderd jaar einde Eerste Wereldoorlog"

Geld is krediet

24 augustus 2018

Donderdag 22 november 2012 hield ik een voordracht tijdens het negentiende Actualiteitencongres Schuldhulpverlening (Meeting Plaza, Maarssen). Mijn betoog kreeg een kil onthaal. De zaal, gevuld met professionals voor wie het gezegde opging dat de een z’n nood de ander z’n brood is, had er geen boodschap aan. Het verhaal krijgt hier een reprise. Verdiend of onverdiend — dat mag u uitmaken. Ter voorbereiding van mijn voordracht dook ik destijds uit mijn archief een oudere column op, die aan mijn onderwerp raakte. Die column, eerder geplaatst op de website van De Telegraaf (maar daar inmiddels geschrapt), krijgt u hier na mijn congresbetoog van november 2012 als toegift.

Lees Meer "Geld is krediet"

Beurscatastrofes en zelfmoord

10 augustus 2018

In de roman ‘De doodsklok van het Damrak’ van Willem Paap wordt gespeeld met het verband tussen ‘zelfmoord’ en ‘financiële crisis’. Het verhaal speelt zich af in 1907, het jaar dat ging gelden als een inktzwarte bladzijde in de geschiedenis van de Amsterdamse effectenbeurs. Het Damrak beleeft in het boek (en ook in het echt; veel wijst daarop) ramp op ramp. Miljoenen guldens verdampen. Deze beurscatastrofes gaan gepaard met een reeks zelfmoorden van zo’n gruwelijke omvang, dat Paap aanleiding ziet 1907 in ‘De doodsklok van het Damrak’ (omineuze titel!) te typeren als het ‘zelfmoordenaarsjaar’. Hoeveel valt er af te dingen op het werkelijkheidsgehalte van Paaps zelfmoordverhalen? Veel, zeer veel, aldus mijn betoog in het boek ‘Crisis!’ Voor het financiële rampjaar 1907 is in de officiële statistieken niets van een uitzonderlijke stijging van het aantal zelfmoorden terug te vinden.

Lees Meer "Beurscatastrofes en zelfmoord"

Globetrottende geldonderzoeker

17 juli 2018

Eén levensfase uitgezonderd, ben ik als werkend mens nooit overdreven ambitieus geweest. De uitzondering betreft de beginjaren 2000, toen ik mijn schamele kost verdiende als bibliothecaris bij Het Koninklijk Penningkabinet in Leiden. Dit numismatisch museum was in die periode betrokken bij fusieonderhandelingen, die uiteindelijk resulteerden in de oprichting van het Geldmuseum. Het Geldmuseum was vanaf 2003 in aanbouw in Utrecht en zou daar in 2007 zijn poorten openen voor het publiek. Ik wilde bij dit museum met alle geweld aan de slag als ‘onderzoeker geldcultuur’ en ik schreef me suf aan discussiestukken, literatuurrapporten enzovoort, om die positie te bemachtigen. Met succes: januari 2006 was mijn aanstelling in de geambieerde functie een feit.

Lees Meer "Globetrottende geldonderzoeker"

Salarisverhoging? Patser! Breng terug!

13 maart 2018

Maarten Koning krijgt salarisverhoging en spoedt zich naar huis om het z’n vrouw Nicolien te vertellen. Die is des duivels. ‘Dat accepteer je toch zeker niet?’ grauwt en snauwt ze. ‘We hebben toch genoeg? Wat moeten we er dan mee doen? Op de bank zetten soms? Zulke patsers zijn we toch niet geworden? Dat we ons geld op de bank gaan zetten? Ik wíl niet nog meer geld! En ik eis dat je het terug gaat brengen!’ Maarten sputtert tegen en Nicolien bindt ten slotte in. Maar voor het zover is, perst ze er nog een hoogtepunt uit: ‘Patser! Rotzak! Centjes, hè? Daar gaat het je om! Als je maar centjes hebt! Als je dat geld accepteert, ben je een patser! Breng het terug! Ga zeggen dat je het verdomt om zoveel te verdienen! Dat je vrouw eist dat je het terugbrengt!’

Lees Meer "Salarisverhoging? Patser! Breng terug!"