Meest recente berichten: Biografiebesognes

Mona Lisa heeft Sara gezien

In 1971 was ik drummer bij de rockgroep Kraaijeveld, die in de zomer van dat jaar met de single ‘Mona Lisa’ een Top 40-hit scoorde. Vijftig jaar geleden: Mona Lisa heeft Sara gezien.

Globetrottende geldonderzoeker

Donderdag 11 november 2004 werd ik globetrotter. Een rechtstreekse vlucht vanaf Frankfurt Airport bracht me naar Vancouver, Canada. Ik arriveerde daar ruimschoots op tijd om aan Het Peter Wall Instituut voor Voortgezet Onderzoek (Universiteit van British Columbia) het driedaagse congres ‘De geschiedenis en filosofie van het geld’ te kunnen bijwonen. Op dit congres was ik een ‘paperloze’ toehoorder; als aspirant-geldonderzoeker in dienst van het Geldmuseum was ik bezig het terrein te verkennen waarop ik me kort daarop, na mijn officiële aanstelling, professioneel zou gaan bewegen. Later legde ik als onderzoeker ook zelf papers voor aan internationale congressen: drie in totaal. Ik wil ze hier met u delen. De pdfjes laten zien dat ik goed was in het uitmelken van een onderwerp. Een veel gezien tafereel in de gelederen waarin ik was opgenomen. De teksten volgen als bijlagen onder dit blogbericht.

Een restje geldcolumns

In de periode 2008-2013 legde ik me toe op het schrijven van columns over geld. Aanvankelijk vulde ik hiermee een deel van mijn tijd in opdracht van mijn werkgever, het Geldmuseum, later, na mijn guillotinering door de instelling (2012), als uitbater van een eenmansbedrijf. Alles bijeen heb ik er zo’n zeventig aan de tekstverwerker toevertrouwd. Is dit genoeg voor de rechtvaardiging van een bestaan? J.C. Bloem, paradepaard van de Nederlandse poëzie, stelde zich die vraag, verwijzend naar ‘een stuk of wat gedichten’. Als ik hem, met het oog op die columns, aan mezelf stel, ben ik lichtelijk geneigd op z’n Bloems te zeggen: Ach, ‘alles is veel voor wie niet veel verwacht’. Aan het begin van mijn columnistenbestaan schreef ik uitsluitend voor telegraaf.nl/overgeld (tegenwoordig telegraaf.nl/financieel/geld/), aan het eind ook voor genoeg.nl. Een aantal van mijn geldcolumns verwerkte ik in eerdere blogberichten. De vijf die ik hier met u deel, kwamen nog niet aan bod. Bij dezen.

Zelfbenoemd biograaf meldt zich af

Woensdag 3 maart 2021, mijn 70ste verjaardag. (Ha fijn, ik behoor tot de uitverkorenen die kunnen stemmen per post.) Hoe sta ik ervoor? Eerst de gezondheid. Afgezien van ouwemannenkwaaltjes waarmee te leven valt, is die naar wens, al zeg ik erbij dat ik slecht tegen stress kan. De conditie blijft op peil dankzij een dagelijkse wandeling met mijn echtgenote (minstens een uur; geregeld op de duinrand langs de Noordzee.) Van verzadigde vetten en vergiften als suiker en alcohol blijven we zoveel mogelijk af. Het roken behoort tot een ver verleden. Kortelings nog geschaatst (zie de uitgelichte afbeelding). Alle reden voor een extra felicitatie, dank u zeer.

Herman van Zelm, geschiedenisleraar

Lang geleden schreef ik voor Historisch Nieuwsblad de column ‘Herman van Zelm’. Die column, verschenen in de reeks ‘Personages. Historici in de literatuur’, krijgt hier een reprise. Geschiedenisleraar Herman van Zelm is de hoofdpersoon in René Appels ‘Handicap’ (Bert Bakker 1987), een thriller die speelt midden jaren tachtig. ‘Handicap’ was het debuut van de auteur. Appel heeft hierop nog een respectabel aantal thrillers laten volgen. Begin oktober 2020 maakte hij, net vijfenzeventig geworden, met ‘Overschot’ de vijfentwintig vol.

Kontmapjes van Zeeman

Bezorgt de coronacrisis het neoliberalisme de genadeklap? Die vraag is aan debat onderhevig. Vaak denk ik hierbij terug aan de vorige wereldwijde crisis, de financiële. De malaise was nog maar net begonnen, toen ik mezelf bij het Geldmuseum benoemde tot crisiswatcher. Het leverde onder meer twee columns op, die ik publiceerde op de website van De Telegraaf. Ik wil ze hier met u delen.

Vluchten kan even niet

Een lezer kan zich verliezen in een boek. Een boek kan een lezer een wereld in trekken waaruit hij of zij wil noch kan ontsnappen. De kans dat lezen zo’n toestand van gelukzaligheid teweegbrengt, wordt kleiner naarmate de lezer ouder wordt. Ziedaar de wet van Borst. Maar het kan altijd nog weer gebeuren, zoals de ontdekker van de wet in 2012 ervoer.

J.B. Schuil op visite bij Henri Borel

Begin 1905 betoonde de net uit Nederlands-Indië gerepatrieerde Henri Borel zich ingenomen met het blijspel ‘Gedeballoteerd’ van J.B. Schuil. Schuil hekelde in het stuk overzeese bestuurlijke wantoestanden. Borel kreeg een schok van herkenning.

In de grondverf

In het jaar dat ik 17 werd, werd mijn opa van vaderskant 71. Op zijn verjaardag en ook op latere familiepartijtjes dat jaar (1968) was deze coïncidentie aanleiding tot vermaak.

Sneeuw op komst

Een beroemde parabel van D.H. Lawrence gaat over de schrijver Cathcart. Dit personage houdt van eilanden, een liefde die hem fataal wordt. Lawrence liet ‘The man who loved islands’ opnemen in de Amerikaanse editie van de bundel ‘The woman who rode away’ (1928). Het verhaal is satirisch getoonzet. De Britse letterenwereld had er nog geen kennis van genomen of de mare ging al dat Lawrence zijn personage Cathcart had gemodelleerd naar Compton Mackenzie, met wie hij de draak had willen steken. De schrijver Compton Mackenzie, een Schotse nationalist, was begin jaren twintig pachter van Herm en Jethou in het Kanaal en woonde kort daarna op een van de Buiten-Hebriden, Barra. Hij werd nooit moe mensen in zijn gezelschap lastig te vallen met zijn idealisering van het eilandleven. Lawrence ontkende met klem, maar kon niet verhinderen dat Mackenzie ten diepste beledigd bleef.

Categorie: geschiedenis

Herman van Zelm, geschiedenisleraar

Gerard N. Borst 14 oktober 2020

Lees Meer "Herman van Zelm, geschiedenisleraar"

Bofkont Jim

Gerard N. Borst 18 augustus 2019

We schrijven zomer 1950. Jim Dixon zit in zijn proeftijd als docent middeleeuwse geschiedenis aan een universiteit in de Engelse provincie. Nationalistisch China zucht onder de dictatoriale knoet van Chiang Kai-shek; in de Verenigde Staten bouwt Joseph McCarthy een reputatie op als communistenjager. Deze politieke feiten figureren in Dixons gedachten over de Middeleeuwen: ‘Chiang Kai-shek en senator McCarthy zijn kleine onaangenaamheden die je er graag voor over hebt om niet langer middeleeuwer te hoeven zijn. Zijn de mensen ooit zo weerzinwekkend, zo genotzuchtig, zo met wansmaak behept, zo akelig potsierlijk en zo ver van de waarheid verwijderd geweest als in de Middeleeuwen?’

Lees Meer "Bofkont Jim"

Orwell in 1936: onderzoeker in Wigan

Gerard N. Borst 13 augustus 2019

Het was er onvoorstelbaar goor. De glazen kroonluchter in het slaapzaaltje was bedekt met een laag stof zo dik als een vacht. Tijdens het ontbijt vulde de keuken zich met de geur van de uitwerpselen die dreven in een onder de tafel weggeschoven po. Hij was behoorlijk door de wol geverfd, maar tegen deze smeerboel was toch ook George Orwell niet opgewassen. Na tien dagen hield de schrijver het verblijf in het gruwelijke logement voor gezien.

Lees Meer "Orwell in 1936: onderzoeker in Wigan"

Biografiebesognes in Sartres Walging

Gerard N. Borst 13 december 2018

Antoine Roquentin, de hoofdpersoon in Sartres roman ‘Walging’, mislukt als biograaf. Hij zegt niet eens de kracht te hebben zijn eigen verleden vast te houden; hoe kan hij dan verwachten dat hij het verleden van een ander aan de vergetelheid zal ontrukken?

Lees Meer "Biografiebesognes in Sartres Walging"

Duitsland 1878: Bismarcks socialistenwet

Gerard N. Borst 4 december 2018

Laatst werd ik geïnspireerd tot een middag grasduinen in mijn ‘Historisch Nieuwsblad’-verzameling. Ik herlas een artikel uit de jaargang 1998. Dit artikel wil ik hier met u delen. Ik nam mijn lezers daarin mee naar het Duitsland van 1878, waar Otto von Bismarck, de architect en eerste kanselier van het keizerrijk, aanleiding zag voor een poging de sociaaldemocratie onder zijn ijzeren vuist te verpletteren.

Lees Meer "Duitsland 1878: Bismarcks socialistenwet"

Wenen, honderd jaar geleden

Gerard N. Borst 12 november 2018

12 november 1998 herdacht Oostenrijk zijn tachtigjarig bestaan als republiek. Door Historisch Nieuwsblad (HN) eropuit gestuurd, was ik een dikke week in Wenen om inspiratie op te doen en materiaal te verzamelen voor een verhaal. Mijn missie was op locatie tachtig jaar in de tijd terug te gaan, naar de geboortedag van de republiek, 12 november 1918, dag die, zoals ik wist, tumultueus verliep. Ik wilde het stadium bereiken dat ik de gebeurtenissen van die roerige geboortedag kon reconstrueren. Het verhaal waarmee ik thuiskwam, verscheen in de 1998-decemberaflevering van HN. We zijn nu twintig jaar verder: vandaag, 12 november 2018, herdenkt de Republik Österreich zijn honderdjarig bestaan. Een mooie gelegenheid om mijn verhaal uit 1998 met u te delen.

Lees Meer "Wenen, honderd jaar geleden"

Honderd jaar einde Eerste Wereldoorlog

Gerard N. Borst 11 november 2018

11 november 2018, honderd jaar einde Eerste Wereldoorlog — een geschikt moment om een afscheid bekend te maken, mijn afscheid van de paar meter ‘WO I’-boek die in de zolderkast heeft staan te verstoffen en te verdoffen. De verzameling is toevertrouwd aan de kringloop. De Slegte was niet geïnteresseerd en de oud-papiercontainer was geen optie. Het verdriet om dit afscheid mag geen naam hebben. Mijn ‘Veertien Achttien’-fascinatie heeft de afgelopen jaren allengs plaatsgemaakt voor een zekere ‘Grote Oorlogs’-moeheid; het gevoel van ‘lekker opgeruimd’ overheerst.

Lees Meer "Honderd jaar einde Eerste Wereldoorlog"

Een zondagmiddag op de Wadden

Gerard N. Borst 4 maart 2018

De saaiste dag van mijn leven was het zeker niet. De man vertelde me zijn levensverhaal. Hij nam daar de tijd voor; zes uur lang was hij schier onafgebroken aan het woord. De man had in de Tweede Wereldoorlog als Waffen-SS’er gevochten aan het oostfront in Noord-Polen. Het was zondagmiddag 20 november 1994. Buiten stond een krachtige zuidwester, binnen zaten een 67-jarige Waddenbewoner die spijt betuigde over zijn foute oorlogsverleden en een journalist die zijn cassetterecorder op opnemen had gezet.

Lees Meer "Een zondagmiddag op de Wadden"