Hoe raakte ik geïnteresseerd in Israël Querido? Het is een lang verhaal, u moet er even voor gaan zitten, maar ik wil het graag vertellen. Het begin van het verhaal speelt zich af eind jaren zeventig. Dit bericht werd ergens in Het Groene Hart geschreven, waar ik tijdens het zomerreces de plattelander uithang, wonend in De Groene Haan, het optrekje dat u ziet op de uitgelichte afbeelding.
In some of his writings the Dutch author Israël Querido (1872-1932) gets very much worked up about woman shylocks operating in the Jordan Quarter in Amsterdam, notably in his novel ‘De Jordaan’ [The Jordan Quarter] and in his autobiographical account ‘Mijn zwerftochten door Jordaan en donker Amsterdam’ [My Wanderings through the Jordan Quarter and Sinister Amsterdam].
Ik heb sociologie gestudeerd. Op dat verleden kijk ik lang niet altijd met genoegen terug. Maar wel als het gaat om het plankje in mijn boekenkast waarop ik het etiket ‘favoriete vakliteratuurʼ plakte. Op dat plankje stond onder meer ‘The Sociological Imagination’ van de Amerikaanse socioloog C. Wright Mills (oorspronkelijk verschenen in 1959; daarna nog een paar keer herdrukt). Mills betoogt in dit boek dat sociologen pas inzicht kunnen verschaffen in de handel en wandel van mensen als zij verhelderen hoe de levens van die mensen zijn ingebed in de kleinere en grotere historisch-maatschappelijke verbanden waarvan zij deel uitmaken. Hij spoort sociologen aan het biografisch genre te beoefenen.
Parijs, zondag 13 december 1896, 21 rue de Bruxelles. Israël Querido’s vriend Andries de Rosa spreekt Émile Zola.
Antoine Roquentin, hoofdpersoon in Sartre’s roman Walging, mislukt als biograaf. Hij zegt niet eens de kracht te hebben zijn eigen verleden vast te houden; hoe kan hij dan verwachten dat hij het verleden van een ander aan de vergetelheid zal ontrukken?
Donderdag 22 november 2012 hield ik een voordracht tijdens het negentiende Actualiteitencongres Schuldhulpverlening (Meeting Plaza, Maarssen). Mijn betoog kreeg een kil onthaal. De zaal, gevuld met professionals voor wie het gezegde opging dat de een z’n nood de ander z’n brood is, had er geen boodschap aan. Het verhaal krijgt hier een reprise. Verdiend of onverdiend — dat mag u uitmaken. Ter voorbereiding van mijn voordracht dook ik destijds uit mijn archief een oudere column op, die aan mijn onderwerp raakte. Die column, eerder geplaatst op de website van De Telegraaf (maar daar inmiddels geschrapt), krijgt u hier na mijn congresbetoog van november 2012 als toegift.
In zijn dissertatie combineert Pim Waldeck een analyse van de buitenlandse politiek in de Bataafs-Franse tijd met een levensbeschrijving van Maarten van der Goes van Dirxland (1751-1826). Een lastige klus, die Waldeck volgens recensent Postma naar behoren klaart.
