Begin 1905 betoonde de net uit Nederlands-Indië gerepatrieerde Henri Borel zich ingenomen met het blijspel ‘Gedeballoteerd’ van J.B. Schuil. Schuil hekelde in het stuk overzeese bestuurlijke wantoestanden. Borel kreeg een schok van herkenning.
Categorie: biografie
Over wie niemand anders wil schrijven
Hoe raakte ik geïnteresseerd in Israël Querido? Het is een lang verhaal, u moet er even voor gaan zitten, maar ik wil het graag vertellen. Het begin speelt eind jaren zeventig. Dit bericht werd in Het Groene Hart geschreven, waar ik tijdens het zomerreces de plattelander uithang, vertoevend in en om Het Tweede Eiland, het retraitehuis dat u ziet op de uitgelichte afbeelding.
Op één met stip
Ik heb sociologie gestudeerd. Op dat verleden kijk ik lang niet altijd met genoegen terug. Maar wel als het gaat om het plankje in mijn boekenkast waarop ik het etiket ‘favoriete vakliteratuurʼ plakte. Op dat plankje stond onder meer ‘The Sociological Imagination’ van de Amerikaanse socioloog C. Wright Mills (oorspronkelijk verschenen in 1959; daarna nog een paar keer herdrukt). Mills betoogt in dit boek dat sociologen pas inzicht kunnen verschaffen in de handel en wandel van mensen als zij verhelderen hoe de levens van die mensen zijn ingebed in de kleinere en grotere historisch-maatschappelijke verbanden waarvan zij deel uitmaken. Hij spoort sociologen aan het biografisch genre te beoefenen.
In gesprek met Émile Zola
Parijs, zondag 13 december 1896, 21 rue de Bruxelles. Israël Querido’s vriend Andries de Rosa spreekt Émile Zola.
Biografiebesognes in Sartre’s Walging
Antoine Roquentin, hoofdpersoon in Sartre’s roman ‘Walging’, mislukt als biograaf. Hij zegt niet eens de kracht te hebben zijn eigen verleden vast te houden; hoe kan hij dan verwachten dat hij het verleden van een ander aan de vergetelheid zal ontrukken?
Geld is krediet
Donderdag 22 november 2012 hield ik een voordracht tijdens het negentiende Actualiteitencongres Schuldhulpverlening (Meeting Plaza, Maarssen). Mijn betoog kreeg een kil onthaal. De zaal, gevuld met professionals voor wie het gezegde opging dat de een z’n nood de ander z’n brood is, had er geen boodschap aan. Het verhaal krijgt hier een reprise. Verdiend of onverdiend — dat mag u uitmaken. Ter voorbereiding van mijn voordracht dook ik destijds uit mijn archief een oudere column op, die aan mijn onderwerp raakte. Die column, eerder geplaatst op de website van De Telegraaf (maar daar inmiddels geschrapt), krijgt u hier na mijn congresbetoog van november 2012 als toegift.
De Gastrecensent: Jan Postma
In zijn dissertatie combineert Pim Waldeck een analyse van de buitenlandse politiek in de Bataafs-Franse tijd met een levensbeschrijving van Maarten van der Goes van Dirxland (1751-1826). Een lastige klus, die Waldeck volgens recensent Postma naar behoren klaart.
De wereld van Israël Querido
De door mij te schrijven biografie van Israël Querido moet verhelderen: a) hoe deze schrijver-journalist door de jaren heen was ingebed in de kleinere en grotere sociale verbanden waarvan hij deel uitmaakte en b) hoe zijn levensgeschiedenis te maken had met al eerder ingezette ontwikkelingen die zich in die werelden om hem heen aan het voltrekken waren.
Ruzie met Israël Querido
Israël Querido vocht in zijn leven twee ruzies uit die de literair-historische naslagwerken hebben gehaald. De ene ontstond als gevolg van een boek dat van literair-historische waarde is, de andere was een terugkerend thema in een publicatie waarvoor hetzelfde geldt. Het gaat om de ruzie met zijn broer Emanuel, schrijver van een familieroman waarin Israël een hoofdpersoon is die in kwalijke kleuren wordt geschilderd, en om die met zijn niet altijd even trouwe vriend Karel de Wind, schrijver van een biografie van Israël, die daarin wordt weggezet als iemand met een hoogst bedenkelijke levensstijl.
Net zo groot als Zola
De ware kunstenaar gaf volgens Querido ‘het eeuwig blijvende’, ‘het hoogste’, en ‘Levensgang’ en ‘Menschenwee’ kwamen, zonder volmaakt te zijn, dicht in de buurt. Deze zelffelicitatie veroorloofde de schrijver zich tegenover Telegraaf-verslaggever Elias d’Oliveira, die hem oktober 1907 sprak voor de krant. De geïnterviewde viel niet op door bescheidenheid. Émile Zola? Dat was een groot schrijver, jazeker. Maar hemzelf moest je ook niet uitvlakken. Hij, Israël Querido, kon makkelijk net zo groot worden.
